အဝလွန်စွာ၊ အစမကြေစွာနန့် အထိုင်များစွာက၊ ဆီးချိုရောဂါ ဖြစ်ရရေ အဓိက အကြောင်းရင်းတိလို့၊ အမြဲတမ်း သံသယဖြစ်ကတ်ပါရေ။ ယကေလည်း အဂု သုတေသနတခုထဲမှာ၊ လီထုညစ်ညမ်းစွာလည်း၊ ဆီးချိုရောဂါ ဖြစ်ရရေ အဓိက အကြောင်းရင်းတခု ဖြစ်နိန်မှန်း သိလိုက်ရပြန်ပါရေ။
ဆိန့် လူးဝဲ့စ်မြို့က ဝါရှိန်တန် ဆီးကျောင်းတက္ကသိုလ်(Washington University School of Medicine)နန့် စစ်ပြန်ရေးရာ ဆိန့် လူးဝဲ့စ် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်(Veterans Affairs (VA) St. Louis Health Care System)က သုတေသီတိစွာ လီထဲမှာ ရှိရေ အမှုံအမွှားတိ၊ ဖုန်မှုံ့တိ၊ အရည်စက်တိနန့် ဆီးချိုရောဂါ ဆက်စပ်နိန်စွာကို လေ့လာခကတ်ပါရေ။
ယင်းသုတေသနမှာ ဆီးချိုရောဂါ တခါလည်း မဖြစ်ဖူးရေ၊ စစ်ပြန် ၁.၇ သန်းကို၊ ကျန်းမာရေးရှုဒေါင့်က ဆီးချိုဖြစ်ရရေ အကြောင်းရင်းလို့ ယူဆရေ အချက်အလက်တိနန့်၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးအေဂျင်စီ(Environmental Protection Agency’s (EPA)) မြေပြင် လီထုစောင့်ကြည့်ရေးစနစ်တိနန့် နာဆာ(NASA) ဂြိုလ်တုတိက ရရေအချက်အလက်တိကို ချိန်ထိုးပနာ လေ့လာခကတ်ပါရေ။
“ကျွန်တော်ရို့ သုတေသနက၊ တကဗာလုံးမှာ ဆီးချိုနန့် လီထုညစ်ညမ်းမှု၊ သိသိသာသာ ဆက်စပ်နိန်စွာကို တွိလိုက်ရပါရေ။” လို့ သုတေသနအဖွဲ့မှာပါရေ အကြီးတန်းစာတမ်းရှင်နန့် ဝါရှိန်တန်တက္ကသိုလ်က လက်ထောက်ပါမောက္ခ ဇိုင်ရတ်ဒ် အဲလ်အ-လီ(Ziyad Al-Aly)က ပြောလားပါရေ။ လီထုညစ်ညမ်းမှုက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အိန်ဆူလိန် ထုတ်လုပ်မှု(insulin production)ကို ချော့ချပနာ၊ ခန္ဓာကိုယ် ဖော့ယောင်မှုကို ဖြစ်စီရေအတွက်၊ သွီးထဲမှာပါရေ ဂလူးဂို့စ်(blood glucose)တိကို စွမ်းအင်(energy)အဖြစ် ပြောင်းလဲဖို့ အတားအဆီး ဖြစ်စီရေလို့ ယူဆကတ်ပါရေ။
အဲလ်အ-လီနန့် သုတေသီတိက၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ လီထုညစ်ညမ်းမှုအတွက်၊ ဆီးချိုရောဂါ ဖြစ်လာရေ လူပေါင်း ၃.၂ သန်း ရှိခရေလို့ ယူဆကတ်ပါရေ။ ယင်းပမာဏစွာ တကဗာလုံးမှာ ဖြစ်ခရေ ပမာဏအထဲက ၁၄% ပါ။
“ကျွန်တော်ရို့ အေထက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နန့် ပိုလို့ နားလည်လာအောင် လုပ်လားပါဖို့။” လို့ အဲလ်အ-လီက ပြောလားပါရေ။ အေစာတမ်းကို လန်စတ် ဂျာနယ်(Lancet journal)မှာ ဖော်ပြထားပါရေ။
အသေးစိတ်လေ့လာချင်ကေ – https://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(18)30140-2/fulltext
