ကဗာ့ရွှေစျီးကွက်ကို ရွှေတင်ပို့နိန်ရေ ရွှေကုန်သည်တိက၊ ရွှေသိုက်အသစ်တိ ရှာတွိစွာက တဖြည်းဖြည်းနန့် ပိုပို နည်းလာပနာ၊ အစားထိုးဖို့စွာ မရှိ ဖြစ်လာဗျာလ်လို့ သတိပီးလိုက်ပါရေ။
ရွှေသတ္တုရှာဖွေရေးကုမ္ပဏီတိစွာ ရှေးကျနိန်ရေ သတ္တုတွင်းတိကို၊ သတ္တုတွင်းအသစ်တိနန့် အစားထိုးဖို့ နိန်ရာ ရှာမရ ဖြစ်နိန်ဗျာလ်လို့ သတိပီးလိုက်ပါရေ။ တချိန်က ကဗာမှာ အကြီးဆုံး ရွှေသိုက်ဖြစ်တေ၊ တောင်အာဖရိကက ရွှေသိုက်လည်း နှစ်ပေါင်း ၁၄၀ သက်တမ်း ရှိလာပနာ၊ ပြဿနာတိ တပုံတပင်နန့် ရင်ဆိုင်လာနိန်ရရေလို့ ဆိုပါရေ။ တောင်အာဖရိက သတ္တုကောင်စီကတော့ခါ၊ ရွှေသတ္တုတွင်း ၇၅% စွာ တခု အကျိုးအမြတ်လည်း မရှိ၊ ဖြစ်နိန်ရေလို့ ဖွင့်ပြောလာပါရေ။
“ကျွန်တော်ရို့ တနှစ်ထက်တနှစ် ရွှေကို ပိုပိုထုတ်ဖို့ ပြောနိန်ကတ်ပါရေ။ ယကေလည်း ကျွန်တော် ထင်ပါရေ။ ယင်းရက်တိ ကုန်လားပါဗျာလ်။” လို့ တောင်အာဖရိကမှာ အကြီးဆုံး ရွှေထုတ်တေ၊ ရွှေကွင်း(Gold Fields)က စီအီးအို နဲ့ခ် ဟိုလ်လန်းဒ်(Nick Holland)က ပြောလားပါရေ။
ဂိုးလ်ကော့ပ်(Goldcorp) ဥက္ကဌ အိုင်ယန် တဲလ်ဖာ(Ian Telfer)ကလည်း ဖိုင်နန်ချဲလ် ပို့စ်(Financial Post) သတင်းဌာနနန့် တွိစွာမှာ “ရွှေရှာဖွေရေးလုပ်ငန်းတိနန့် ပတ်သတ်လို့ အတိုချုံ့ ပြောရဖို့ဆိုကေ … ကျွန်တော့် သက်တမ်း တလျှောက်မှာ နှစ် ၄၀ လောက်၊ ရွှေတူးဖော်နှုန်း တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာခပါရေ။ အေနှစ် တူးဖော်ရေး ကျဆင်းနိန်ပါရေ။ နောက်နှစ် တူးဖော်ရေး၊ ပိုကျဆင်းလားပါဖို့။ ရှိမှာ တဖြည်းဖြည်း ပိုပို ကျဆင်းလားပါဖို့။” လို့ ပြောလားပါရေ။
ကဗာကျော် Franco-Nevada ကို တည်ထောင်ခပနာ၊ Newmont Mining ကို ဦးဆောင်ခရေ၊ သတ္တုကျွမ်းကျင်သူ ဘီလီယံနာ ပီယား လတ်ဆင်ဒီ(Pierre Lassonde)ကလည်း “ဗြီးခရေ ၁၉၇၀၊ ၁၉၈၀၊ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တိမှာ သန်း ၅၀ အောင်စထက် ပိုများရေ ရွှေသတ္တုသိုက်တိ အများကြီး တွိခပါရေ။ အနည်းဆုံး သန်း ၃၀ အောင်စထက် ပိုများပါရေ။ အဂု ၁၅ နှစ်အတွင်းကို လေ့လာကြည့်ကေ၊ သန်း ၅၀ အောင်စ၊ သန်း ၃၀ အောင်စ ရွှေသိုက်တိကို ထားပါဖိ၊ အောင်စ ၁၅ သန်း ရှိရေ ရွှေသိုက်တောင် ကကောင်း မတွိပါဗျာလ်။” လို့ ပြောလားပါရေ။
