ဗိုင်းရာ့ဆ်ဆိုလို့ မကြောက်လားပါကဲ့။ အေဗိုင်းရာ့ဆ်က အဂုမှ ဘရာဇဲလ်နိုင်ငံ(Brazil)မှာ သိပ္ပံပညာရှင်တိက တွိစွာပါ။ အေဗိုင်းရာ့ဆ် ထူးခြားစွာက ကဗာမှာ တွိဖူးသမျှ မှတ်တမ်းတိမှာ လုံးဝ မရှိသိမ့်ရေ၊ တခုပိုင်လည်း မမှတ်မိနိုင်ရေ ဗီဇမျိုးရိုး(genes)တိ ရှိနိန်စွာပါ။
အေဗိုင်းရာ့ဆ်ကို ဘရာဇဲလ်နိုင်ငံ ဘီလို ဟိုရီဇုန်တီမြို့(Belo Horizonte)က ပန်းပါးဟ ရီကန်(Lake Pampulha)မှာ တွိလို့ ယာရာဗိုင်းရာ့ဆ်(Yaravirus (Yaravirus brasiliensis))လို့ နာမေပီးထားပါရေ။
အဂုနှစ်တိမှာ ဗိုင်းရာ့ဆ်ပညာရှင်(virologists)တိက ဗိုင်းရာ့ဆ်အသစ်တိကို ထပ်ပနာ တွိလာကတ်ပါရေ။ ယင်းအထဲမှာ ပုံမှန်သမားရိုးကျ စဉ်းစားပုံစဉ်းစားနည်းတိနန့် တွက်ဆလို့ မရနိုင်ရေ၊ “ဗိုင်းရာ့ဆ်ဘလူးကြီး”(“giant viruses”) ဆိုစွာမျိုးလည်း ပါနိန်ပါရေ။ ဗိုင်းရာ့ဆ်ဘလူးကြီးလို့ နာမေပီးထားစွာက လူ့အသက်ကို အန္တရာယ်ပီးလို့ မဟုတ်ဘဲ၊ ပရိုတိန်းအခွံအကြီးသန်နန့် အုပ်ထားလို့ အကြီးသန်ဖြစ်နိန်စွာကို အစွဲပြုထားစွာလို့ ဆိုပါရေ။
အေဗိုင်းရာ့ဆ် အကြီးမသန်တိစွာ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တိ၊ လူ့အသိပညာထဲမှာ ရှိထားစွာထက် ထူးခြားပနာ၊ သူရို့ မျိုးရိုးဗီဇ(DNA)တိကို ကိုယ့်စွာကို ပြင်နိုင်ရေပိုင်၊ မျိုးရိုးဗီဇတိကို တပုံစံတည်း ထပ်ကူးယူနိုင်စွာကိုလည်း တွိရရေလို့ ဆိုပါရေ။
ယာရာဗိုင်းရာ့ဆ်မှာ ပါရေ မျိုးရိုးဗီဇ ၉၀% လောက်ကို အယင်က ကဗာ့မှတ်တမ်းတခုမှာလည်း မတွိဖူးလို့ ဆိုပါရေ။
အသေးစိတ်ကို အေမှာ https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.01.28.923185v1 လားဖတ်နိုင်ပါရေ။