ငါရို့ တိုင်းပြည်ကို ဇာပိုင် တည်ဆောက်ကတ်ဖို့လဲ? (၄)

PRAVIT UNPHET/Shutterstock
PRAVIT UNPHET/Shutterstock

အေနိ ကဗာကြီးမှာ ဇာနိုင်ငံတိ ရှိကို တက်လာဖို့၊ ဇာနိုင်ငံတိ နောက်ကို ရောက်လားဖို့ ဆိုစွာကို၊ ကဗာ့ကုလသမဂ္ဂ လက်အောက်က ကဗာ့ အသိဉာဏ် ပိုင်ဆိုင်မှု အဖွဲ့ (World Intellectual Property Organization)က နှစ်တိုင်းထုတ်ဝေရေ ကဗာ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ညွှန်းကိန်း(Global Innovation Index)ကို ကြည့်ပနာ ကြိုခန့်မှန်းနိုင်ပါရေ။

ကဗာ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ညွှန်းကိန်း ၂၀၂၂ ပုံနန့် ဖော်ပြထားစွာကို အောက်မှာ တွိနိုင်ပါရေ။

အထက်က ပုံမှာ ဆန်းသစ်တီထွင်တတ်မှု အနည်းဆုံးကို အမှတ် ၁၀ က စထားပနာ၊ ခရမ်းရင့်ရောင်နန့် ဖော်ပြထားပါရေ။ အမြင့်ဆုံး အမှတ်ကို ၇၀ အထိ သတ်မှတ်ထားပနာ စိမ်းဝါရောင်နန့် ဖော်ပြထားပါရေ။ ကဗာမှာ အမြင့်ဆုံး ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို ဆွေ့တ်ဇာလန်ဒ်နိုင်ငံက ဦးဆောင်နိန်ပနာ၊ အမေရီကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဆွီဒင်၊ ယူကေ၊ နယ်သာလန်းဒ်ဆ်၊ တောင်ကိုးရီးယား၊ ဆိန်ကာပို၊ ဂျာမဏီ၊ ဖိန်လန်းဒ်၊ ဒိန်းမာ့ခ် နိုင်ငံရို့က နံပါတ် ၁၀ အထိ တန်းစီပနာ လိုက်နိန်စွာကို တွိရပါရေ။

ဆန်းသစ်တီထွင်မှု(innovation)အတွက် သုတေသန နန့် တီထွင်ဖန်တီးမှု(research and development (R&D))မှာ ဖေသာသုံးစွဲမှုက အဓိက အခန်းကဏ္ဍက ဦးဆောင်ဗျာယ်၊ နည်းပညာ အစားထိုး ပြောင်းလဲမှု(technological adoption)၊ သိပ္ပံ သုတေသန(scientific research)၊ စီးပွားရေး စွန့်စား လုပ်ဆောင်မှု(venture capital activity)ရို့စွာလည်း မရှိမဖြစ် လိုရေ သော့ချက် လုပ်ဆောင်စရာတိ(key ingredients)ဖြစ်ပနာ၊ တိုးတက်ဖို့ မောင်းနှင်အား(driving progress)တိလည်း ဖြစ်ပါရေ။

၁၉၆၀ ခုနှစ်လွန် ကာလတိမှာ၊ အမေရီကန်ပြည်ထောင်စုစွာ သုတေသန နန့် တီထွင်ဖန်တီးမှုအတွက် တကဗာလုံးမှာ သုံးကတ်တေ ဖေသာတိ စုစုပေါင်း ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို သုံးခပါရေ။ ယင်းအတွက်နန့်လည်း ကဗာ့နည်းပညာ အသစ်အဆန်းတိနန့်၊ စီးပွားရေးမှာ အမေရီကန်ပြည်ထောင်စုက သူများနိုင်ငံတိထက် နှာတဖျား သာနိန်စွာပါ။ ယကေလည်း အေ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အရောက်မှာ အမေရီကန်ပြည်ထောင်စု အကုန်အကျခံမှုစွာ၊ တကဗာလုံး အကုန်အကျခံမှု ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ထိ ကျဆင်းလားပါဗျာလ်။

ဆန်းသစ်တီထွင် စီးပွားရေးလို့ ဇာပိုင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်လေ?

ဆန်းသစ်တီထွင်ရေဆိုစွာကို ကိန်းဂဏန်း အရေအတွက်နန့် တိတိကျကျ ဖော်ပြဖို့ ခက်ခဲပါရေ။ ယကေလည်း ကဗာ့ ဆန်းသစ်တီထွင် ညွှန်းကိန်း(Global Innovation Index)မှာ တိုင်းပြည်တပြည် ရမှတ်ကို စဉ်းစားသုံးသပ်စွာမှာ ကဏ္ဍကြီး ၇ ခု တိုးတက်မှုအတွက် အညွှန်းလုပ်ဆောင်ချက် ၈၁ ခု နန့် ထပ်ဖြည့်ထားရေအတွက် ပြည့်စုံလုံလောက်တေလို့ ပြောနိုင်ပါရေ။

တိုင်းပြည်တပြည် ရမှတ် သုံးသပ်ပုံကို အောက်ဇယားမှာ တွိနိုင်ပါရေ။ 

ကဏ္ဍကြီး ၇ ခုအညွှန်းလုပ်ဆောင်ချက် ဥပမာ
စီးပွားရေးကဏ္ဍ ခေတ်မီမှုစီးပွားရေး တီထွင်ဖန်တီးမှု(R&D)အတွက် ဖေသာသုံးစွဲမှု၊ နိုင်ငံခြားက တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု အသားတင် ဝင်ရောက်မှု
စျီးကွက်ကဏ္ဍ ခေတ်မီမှု စီးပွားရေးအတွက် တိုင်းပြည် စုစုပေါင်းထုတ်ကုန်(GDP) အရွယ်အစား၊ ပြည်တွင်း စျီးကွက် ပြိုင်ဆိုင်ကတ်မှု ပြင်းအား
အဆောက်အအုံကဏ္ဍလမ်း၊ ဆေးရုံ၊ ကျောင်း ဆောက်လုပ်မှု၊ လျှပ်စစ် သုံးစွဲခ သက်သာအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်မှု
လူရင်းမြစ် အရင်းအနှီး နန့် သုတေသနပြည်သူတယောက်ချင်းအတွက် အစိုးရ လျှာထားရေ ရံပုံငွေ၊ သိပ္ပံနန့် သုတေသန လုပ်တေ အဖွဲ့အစည်းတိ အရည်အသွေး
အဖွဲ့အစည်းတိနိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှုနန့် လုံခြုံမှု၊ စီးပွားရေး တခု စလုပ်ဖို့အတွက် လွယ်ကူမှု
တီထွင်ဖန်တီး ထုတ်ထားရေ ပမာဏတန်ဖိုး အရှိဆုံး ကုန်အမှတ်တံဆိပ် ထုတ်ထားရေ အရေအတွက်၊ စက်မှုကဏ္ဍ အသုံးချမှု စီစဉ်ထားပုံ၊ ကုန်အမှတ်တံဆိပ် အသုံးချပုံ
ပညာဗဟုသုတ နန့် နည်းပညာ ထုတ်ထားရေ ပမာဏကိုယ်ပိုင် ကုန်အမှတ်တံဆိပ် လျှောက်ထားမှု၊ လူလုပ်အား ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တက်ပုံ၊ ကင်ပြုတာဆော့ဖ်တ်ဝဲယားအတွက် ဖေသာ သုံးစွဲပုံ

အထက် ဇယားက အညွှန်းလုပ်ဆောင်ချက်တိကို ကြည့်လိုက်စွာနန့် ဆန်းသစ်တီထွင်ဖို့ အနိန်အထားနန့် နည်းပညာသစ်တိ ဖောက်ထွက်လာဖို့ တိုင်းပြည်တိ ဇာပိုင် လုပ်ဆောင်ကတ်လဲ အကဲခတ် မြင်နိုင်ပါရေ။

တိုင်းပြည်တိုင်း အထက်က ကဏ္ဍကြီးတိကို အချိုးကျ သတ်မှတ် လုပ်ဆောင်ကတ်ဖို့ မဟုတ်ပါ။ ယကေလည်း ကဏ္ဍတခုချင်းစီမှာ အလေးထား လုပ်ဆောင်ကတ်တေ ရမှတ်တိကို ရောပေါင်းလိုက်တေခါ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ညွှန်းကိန်း ထွက်လာစွာပါ။

ယင်းအထဲက အရှိအာရှအုပ်စုထဲမှာ ပါနိန်ရေ မြန်မာပြည်ကို အောက်က ပုံမှာ ကြည့်လိုက်ဖို့ဆိုကေ ရမှတ် ၁၆.၄ ရာ ရှိရေအတွက်၊ ကဗာမှာ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ညွှန်းကိန်း အနည်းဆုံးမှာ ရှိနိန်ရေဆိုစွာကို ဖော်ပြနိန်ပါရေ။ အေအချက်က အေတိုင်းပြည် ရှိမှာလည်း ကဗာ့အဆင့် တက်လှမ်းဖို့ လမ်းမမြင်သိမ့်လို့ အဓိပ္ပာယ် ရပါရေ။

ကိုင်း “ငါရို့ တိုင်းပြည်ကို ဇာပိုင် တိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ကတ်ဖို့လဲ?” ဆိုစွာ သိချင်ကေ၊ အထက်က ဇယားကိုရာ ကြည့်ပနာ ဇာတိ လုပ်ရဖို့လဲဆိုစွာ သုံးသပ်ကြည့်ကတ်ပါ။

အေနိန်ရာ သတိတခု ပီးချင်စွာက၊ ကင်ပဏီကြီးတခု၊ စီးပွားရေးကြီးတခုကို အောင်မြင်အောင် တည်ဆောက်နိင်စွာနန့် တိုင်းပြည်ကို တိုးတက်အောင် တည်ဆောက်နိုင်ဖို့လို့ တထစ်ချ မယူဆဇီချင်ပါ။ လုပ်ဆောင်ရရေ ကဏ္ဍတိ မတူကွဲပြားလို့ပါ။

ထပ်သတိပီးချင်စွာက ရခိုင်သားတိုင်း ကိုယ် ဇာလုပ်နိန်လဲ၊ ကိုယ် ဇာအပိုင်းမှာ အားသာလဲ၊ ဇာအပိုင်းမှာ အားနည်းလဲ၊ ကိုယ် ဇာအဆင့်ထိ အမြင့်ဆုံး လုပ်နိုင်လဲ အစရှိစွာတိကို ရိုးရိုးသားသားနန့် မခြွင်းမချန် သတိထား သုံးသပ်ကတ်ဖို့ လိုပါရေ။

ဥပမာ – ကိုယ့်စိတ်ကို မပြတ် ထိန်းချုပ်နိုင်စွာနန့်ပင် တခြားလူတိထက် မြင့်မြတ်တေလို့ ပြောနိုင်ဖို့လား? ကိုယ့်စိတ်ကို ထိန်းချုပ်ယင်း အချိန်ကုန်နိန်စွာက ရခိုင်လူမျိုးတိ အနာဂတ် တိုးတက်ဖို့အတွက် အထောက်အကူပြုယင့်လား? မှတ်ဉာဏ်၊ ဖြတ်ထိုးဉာဏ်၊ ဖန်တီးဉာဏ်တိကို ကွဲကွဲပြားပြား သတိထားမိယင့်လား? အတန်းပညာရေးနန့် ဘွဲ့ရပညာတတ်ဆိုစွာ မှတ်ဉာဏ်တခုတည်းနန့်ရာ ဆက်စပ်နိန်စွာကို သတိပြုမိယင့်လား? မှတ်ဉာဏ်ကောင်းရုံလောက်နန့် ဖြတ်ထိုးဉာဏ်၊ ဖန်တီးဉာဏ် မရှိဘဲ၊ ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ရှိဆုံးက ပိတ်ကာနိန်စွာ မှန်ယင့်လား? ကဏ္ဍအလိုက် အမှန်တကယ် ရှိတန်းတင်သင့်ရေ လူတိကို ရှိမတင်ပီးစွာက လူမျိုးတိုင်းပြည်တိုးတက်ဖို့စွာကို ဆွဲထားရေပိုင် လုပ်နိန်စွာလို့ သတိထားမိယင့်လား? …………..

နောက် အဆင်သင့်ရေပိုင် တိုင်းပြည်တိုးတက်ဖို့ စဉ်းစားသင့်ရေ အချက်တိကို တင်ပြပီးပါမေ။ ကိုယ့်စွာကိုယ် စဉ်းစားသုံးသပ်ဗြီးမှရာ လက်ခံကတ်ပါ။

(ကိုးကား – ကဗာ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ညွှန်းကိန်း ၂၀၂၂ အသေးစိတ်ကို အေလိင့်ခ်မှာ https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo-pub-2000-2022-en-main-report-global-innovation-index-2022-15th-edition.pdf လားကြည့်နိုင်ပါရေ။)