အဂု တရုတ်နိုင်ငံ ပြည်မကြီးက စလာရေ ကိုရိုနာဗိုင်းရာ့ဆ်အကြောင်းကို ကြားရ၊ သိရရေခါ ကကောင်း ကြောက်စရာလို့ မြင်ကတ်ပါဖို့။ ယကေလည်း အေကိုရိုနာဗိုင်းရာ့ဆ်ကို အဂုထိ ကဗာ့ကတ်ရောဂါအဆင့် မရောက်သိမ့်လို့ ကဗာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ပြောထားပါရေ။
ပထမဆုံး ကဗာ့ကတ်ရောဂါလို့ မကြေငြာထားရေ လူအသီအပျောက် များရေ ရောဂါတိကို ကြည့်ကတ်ပါမေ။ ဝက်တုပ်ကွေးရောဂါ(Swine flu)စွာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်ကပင် လူတိဘားကို စကူးစက်ပြန့်ပွားလာပနာ၊ အေရောဂါနန့် ကဗာမှာ လူ သန်း ၁ ဝက်လောက် သီလားပါဗျာလ်။ အနောက်အာဖရိကတိုက်(West Africa)မှာ အီဘိုလာ(ebola)ရောဂါနန့် လူပေါင်း ၁၁,၀၀၀ လောက် သီခပါရေ။ ဆားဆ်(SARS)ရောဂါ၊ ငှက်တုပ်ကွေး(Bird flu) နန့် နွားရူးရောဂါ(Mad Cow Disease)တိနန့်လည်း လူ ရာပေါင်းများစွာ သီခဖူးပါရေ။
ကဗာမှာ ကဗာ့ကတ်ရောဂါအဆင့် ရှိခရေ ရောဂါသမိုင်းတိကို လေ့လာကြည့်ကတ်ပါမေ။
အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ/အေအိုင်ဒီအဆ်(HIV/AIDS) ၁၉၈၁-၂၀၁၂ (1981-2012)
လူအများကြီး သိကတ်တေ၊ ကိုယ်ခံအားကျရောဂါ အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ/အေအိုင်ဒီအဆ် ရောဂါကို ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှာ ကင်ဂိုနိုင်ငံ(Democratic Republic of the Congo)မှာ စပနာ တွိခရပနာ၊ လူအများကြီးကို စကူးစက်လာစွာက ၁၉၈၀ ကျော် နှစ်တိမှာပါ။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်ကျော် နှစ်တိအထိ လူပေါင်း ၆၅ သန်းကို ကူးစက်ခပနာ၊ လူပေါင်း ၂၅ သန်းလောက် သီခရပါရေ။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် တနှစ်တည်းမှာ အေအိုင်ဒီအဆ်နန့် လူပေါင်း ၂.၅ သန်း သီခရပါရေ။
နောက်ပိုင်း ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးနန့် ကုသရေးပိုင်းမှာ ကကောင်း တိုးတက်လာရေအတွက် အေကိုယ်ခံအားကျရောဂါနန့် အယင်ပိုင် အသီအပျောက် မရှိ ဖြစ်လားပါရေ။ ယကေတောင် ၂၀၁၈ ခုနှစ် နှစ်ကုန်အထိ၊ ကဗာမှာ အိပ်ချ်အိုင်ဗွီနန့် အသက်ရှင်နိန်ရေ လူပေါင်း ၃၇.၉ သန်း ရှိနိန်သိမ့်ရေလို့ ကဗာ့ကုလသမဂ္ဂက တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားပါရေ။
အာရှတုပ်ကွေး(Asian Flu) ၁၉၅၆-၁၉၅၈ (1956 – 1958)
အာရှတုပ်ကွေးဗိုင်းရာ့ဆ်က ၁၉၅၆ ခုနှစ် နှစ်စလောက်မှာ၊ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အစပျိုးခစွာပါ။ နောက်ပိုင်း ဆိန်ဂါပေါ်၊ ဟောင်ကောင်နန့် အမေရီကန်ပြည်ထောင်စုကို ပျံ့နှံ့လားခပါရေ။ သီရေ စရင်းကို အတိအကျ မရကေလည်း၊ ကဗာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(World Health Organization) အချက်အလက်တိအရ၊ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ လူပေါင်း ၂ သန်း လောက် သီလားခရေလို့ သိရပါရေ။ အမေရီကန်ပြည်ထောင်စု တခုတည်းမှာ လူပေါင်း ၇ သောင်း လောက် သီလားခပါရေ။ သုတေသနတိအရ ငှက်တုပ်ကွေးနန့် လူတုပ်ကွေး ပေါင်းပနာ ဖြစ်လာရေ ရောဂါတမျိုးလို့ ဆိုပါရေ။ ဘဲရိုင်းတိက စပနာ ပျံ့ပွားလာခရေလို့ ယူဆခကတ်ပါရေ။
ဆပိန်တုပ်ကွေး(Spanish Flu) ၁၉၁၈ (1918)
ကဗာ့အဆိုးဆုံးကတ်ရောဂါ တခုလို့ ပြောရပါဖို့။ ၁၉၁၈ ခုနှစ်မှာ အာရှတိုက်က စဗျာလ် ပြန့်ပွားလာပနာ၊ ဥရောပတိုက်နန့် မြောက်အမေရိကတိုက်ကို ရောက်လားပါရေ။ အာတဲ့(Arctic)နန့် တသီးတသန့် ပစိဖဲ့ကျွန်းချေတိ(Pacific islands)တောင် မကျန်ပါ။
၁၉၂၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာမှ ရောဂါ ပျောက်လားရေ၊ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ လူပေါင်း သန်း ၅၀၀ လောက်ကို ရောဂါကူးစက်ခပနာ၊ လူပေါင်း သန်း ၂၀ ကနိန် သန်း ၅၀ လောက်ထိ သီခရရေလို့ ဆိုပါရေ။ တချို့ သုတေသီတိကလည်း သန်း ၁၀၀ လောက်ထိ သီခရေလို့ ဆိုပါရေ။ ယင်းအချိန်က ကဗာ့လူဦးရေ ၃% ကနိန် ၅% လောက်ထိ သီခရပါရေ။
သီခြင်းနက် (Black Death) ၁၃၄၆ – ၁၃၅၃ (1346 – 1353)
လူ့သက်တမ်းမှာ ကြောက်ဖို့ အကောင်းဆုံး ကတ်ရောဂါလို့ ပြောလို့ ရပါရေ။ အေ သီခြင်းနက် ကတ်ရောဂါနန့် လူပေါင်း ၇၅ သန်း ကနိန် သန်း ၂၀၀ လောက်ထိ ကဗာမှာ သီလားပါရေ။
အေဘတ္တရီးယားနန့် ကူးစက်တေ ပလိပ်ရောဂါ(plague)က ဥရောပတိုက်၊ အာဖရိကတိုက်နန့် အာရှတိုက်ရို့ကို ကုန်သည်သင်္ဘောတိမှာ ကပ်ပါလာရေ ကြွက်တိကတဆင့် ပျံ့ပွားလားစွာပါ။ ၇ နှစ်အတွင်းမှာ ဥရောပတိုက်မှာ ရှိရေ၊ လူဦးရေ ၃၀% ကနိန် ၆၀% လောက်အထိ အေကူးစက်ရောဂါနန့် သီလားခရပါရေ။
ဂျာဆတိန်နီယန် ပလိပ်ရောဂါ(Plague of Justinian) ၅၄၁ – ၅၄၂ (541 – 542)
ဘတ္တရီးယားက ကူးစက်တေ ဂျာဆတိန်နီယန် ပလိပ်ရောဂါက ကဗာ့ကတ်ရောဂါ တခုဖြစ်ခကေလည်း သိရေလူ နည်းပါရေ။ အေရောဂါက ဘိုင်ဇန်တိန်း အင်ပါယာ(Byzantine Empire)ကို ကျရောက်ခပနာ၊ ၁၂ လအတွင်းမှာ ဥရောပ လူဦးရေ ထက်ဝက် သီလားခရပါရေ။ ကင်ဆတန်တီနိုပဲလ်(Constantinople)မြို့တော်သား ၄၀% သီလားရပနာ၊ ရောဂါကူးစက်မှု အမြင့်ဆုံး အချိန်မှာ ၁ ရက်ကို လူ ၅ ထောင်လောက် သီခရေလို့ ခန့်မှန်းကတ်ပါရေ။
